- تاریخ جدید (خِ جَ)
رجوع به تاریخ قرون جدید شود
معنی تاریخ جدید - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(خِ قَ)
لغت نامه دهخدا
درباره ادواری از ازمنۀ بسیار قدیم بحث می کند. تاریخ قدیم به انقراض امپراطوری روم غربی بسال 476 میلادی و بعقیدۀ برخی دیگر بمرگ ’تئودوسیوس’ بسال 395 میلادی خاتمه می یابد، تاریخ فرس قدیم، تاریخ یزدگردی. تقی زاده در گاه شماری آرد:... آنچه امروز به اسم تاریخ فرس قدیم و سال قدیم پارسیان یا فرس در تقویم ها ثبت می گردد و ماههای آنرا برای تمیز از ماه های تاریخ جلالی بلفظ ’قدیم’ تردیف می کنند و در دورۀ اسلامی همیشه در سالهای تاریخ یزدگردی استعمال شده و میشود همان گاه شماری است که درایران قبل از اسلام و اقلاً در عهد ساسانیان معمول بوده... (گاه شماری ص 40). رجوع به تاریخ یزدگردی شود
(خِ جَ دی دِ)
لغت نامه دهخدا
حساب سال و ماهی که اکنون در ایران بر طبق قانون جاری است. تقی زاده در گاه شماری آرد: جشن نوروز بعنوان آغاز سال تا این اواخر تنها نشانه ای بود که از بقایای حساب زمان یا سال و ماه شماری ایران قدیم در ایران مانده بود آنهم در لفظ نوروز (نه در موقع آن از سال و نه در سایر خصایص قدیم سال ایرانی) چه تاریخ از مبداء هجرت پیغمبر، عربی و سال قمری عربی و ماهها عربی حساب میشد و نوروز هم دراولین روز بهار و اعتدال ربیعی برحسب آنچه ملکشاه سلجوقی (از سلاطین ترک) مقرر داشته گرفته میشد. فقط از 35 سال قبل که بعضی از ادارات ایران بطرز جدید اداره شد حساب نجومی یعنی سال و ماه منجمین ایران را که تا آن وقت در تقویم های رقومی و فارسی بیشتر برای احکام نجوم و اختیارات درج میشد و مخصوص حوزۀ محدود علاقه مندان بعلم تنجیم بود در ادارات دولتی نیز بتدریج معمول و دائر کرده و استعمال ماه های شمسی را با اسامی بروج دوازده گانه منطقهالبروج در امور اداری مرسوم ساختند. راست است که قبل از این دوره نیز سنین مالی شمسی در کار بوده و به اسم دورۀ دوازده سالۀ سالهای ’خطا و قبچاق و ایغور’ یعنی ’سیچقان ئیل’ تا ’تنگوزئیل’ نامیده میشدند، ولی گذشته از آنکه ماهها قمری و عربی بود استعمال این سالهای شمسی نیز فقط محدود بدوائر مالیه بوده و در بین عامه رواجی نداشت اسامی قدیم ماههای ایرانی در بین مسلمین ایران جز در بعضی نواحی ایران در میان زارعین یا اهالی قصبات نمانده بود تا آنکه در سال 1343 هجری قمری مطابق 1925 میلادی ترتیب ماه و سال شماری جدیدی در ایران بحکم قانون 11 فروردین 1304 هجری شمسی برقرار شد و اول بهار را رسماً اول سال عرفی و مملکتی قرار داده اسامی ماههای قدیم ایرانی را احیا نمودند ولی بجای ماههای سی روزه با پنج روز جداگانه در آخر سال (یا در آخر یکی از ماهها) شش ماه اول را 31روزه و پنج ماه بعد را 30روزه و ماه آخر را 29 روزه (مگر در سالهای کبیسه که باز 30 روز است) قرار داده و سال را بر اساس حساب نجومی در هر سال (نه بر کبیسۀ مطرد چهارساله) بنا نهادند همانطورکه در سال جلالی معمول بوده... (گاه شماری صص 1-3)
